کبد چرب
کبد یکی از مهم ترین اعضای بدن است که به عنوان بزرگترین غده محسوب می شود و در بالای شکم و درون دستگاه گوارش قرار دارد. کبد می تواند در صورت عملکرد نادرست سبب ایجاد بیماری های زیادی در بدن شود که در نتیجه سیستم ایمنی بدن نیز ضعیف می شود. یکی از این بیماری ها کبد چرب است که ما در این مقاله به این موضوع می پردازیم.
کبد چرب چیست؟
دیستروفی کبد چرب (هپاتوز چرب، استئاتوز کبد) رسوب بیش از حد چربی در سلولهای کبدی است. هپاتوز چرب معمولاً بر اساس علت وقوع به دو نوع تقسیم می شود: استئاتوهپاتیت الکلی و استئاتوهپاتیت غیر الکلی یا استئاتوهپاتوز، اگرچه نشانه های این اشکال بیماری تا حد زیادی مشابه است. تشخیص این بیماری و اینکه دچار کدام نوع بیماری شده اید توسط فوق تخصص گوارش یا دکتر گوارش شناسایی و درمان می شود که می توان به مرکز فوق تخصص گوارش در تهران اشاره کرد.
چگونگی به وجود آمدن بیماری کبد چرب
دستگاه گوارش با استفاده از کبد به ذخیره انرژی، هضم غذا و حذف سم های موجود در مواد غذایی و از بین بردن آنها در بدن می پردازد تا مواد سالم را به دیگر قسمت های بدن برساند.
اما گاهی اوقات در هنگام استفاده از مواد غذایی نامناسب مانند انواع فست فودها، نوشیدنی های گازدار ،شيريني و … و همچنین عملکرد نادرست دستگاه گوارش در کبد، چربی ساخته و رسوب می شود و فرد به بیماری کبد چرب مبتلا می شود.
افرادی که به این بیماری مبتلا می شوند در دو دسته تقسیم بندی می شوند :
- الکلی
- غیر الکلی
کبد چرب الکلی
نوع الکلی این بیماری وابسته به استفاده زیاد از مواد و مشروبات الکلی است اما نوع بیماری کبد چرب غیر الکلی ربطی به الکل ندارد و به استفاده از آن مربوط نمی شود و دارای دلایل دیگری است.
در نوع بیماری کبد چرب الکلی، کبد سعی می کند، الکل را از بدن حذف و سم زدایی کند. اما وقتی مصرف الکل به مقدار زیادی انجام می شود، کبد نیز وظیفه سخت تری دارد و توانایی انجام آن را ندارد، در نتیجه این عضو از بدن ملتهب و ضعیف می شود و سیستم ایمنی بدن نیز ضعیف می گردد و کبد فرد، چربی ها را در خود ذخیره می کند و به مرور زمان سلولهاي فاقد عملكرد جايگزين شده و در انتها بیماری سرطان کبد به وجود می آید.
کبد چرب غیر الکلی
در نوع بیماری کبد چرب غیر الکلی، اگر با پزشکان متخصص گوارش مشورت نشود و تحت درمان قرار نگیریم، کبد مرتبا چربی های بیشتری تولید می کند و به بافت های خود آسیب وارد می کند و در نتیجه فرد به سرطان کبد مبتلا می شود.
قابل ذکر است که افرادی که به این بیماری مبتلا شده اند، باید بدانند که این بیماری می تواند، زمینه ساز ابتلا به دیگر بیماری ها مانند سکته های قلبی و مغزی، بیماری های کلیوی، بیماری دیابت و … شود.
انواع بیماری کبد چرب
با توجه به تعداد آخال های چربی (Fat inclusions) در سلول های کبدی، بیماری کبد چرب به 4 درجه بیماری کبد چرب غیر الکلی متمایز می شود:
- قطرات چربی کوچک روی سطح سلولهای کبدی مشخص می شود.
- قطره های متوسط و بزرگ چربی به صورت سطحی در کانون های کوچک سلول های عملکردی اندام قرار می گیرند.
- تری گلیسیریدها سلولهای کبدی را آغشته می کنند، در داخل آنها تجمع می یابند.
- چربی ها به طور گسترده بافت ساختاری اندام را در تمام سطح تحت تأثیر قرار می دهند، در فضای بین سلولی تجمع می یابند و کیست ها را تشکیل می دهند.
بر اساس علل ایجاد، بیماری کبد چرب می تواند اولیه (به دلیل سندرم متابولیک) یا ثانویه (ناشی از قرار گرفتن در معرض بدن عوامل خارجی کبدی – مصرف داروهای تهاجمی، جراحی بر روی اندام های دستگاه گوارش، طولانی شدن روزه) باشد که تشخیص این موارد توسط فوق تخصص گوارش انجام می شود که خود دکتر گوارش بیمار را برای درمان و تشخیص بهتر به فوق تخصص آندوسکوپی و فوق تخصص کولونوسکوپی ارجاع می دهد.
وظایف کبد در حیطه عملکرد دستگاه گوارش
کبد مهم ترین وظیفه را در دستگاه گوارش بر عهده دارد. این عضو از بدن، مواد غذایی خوب و بد را تفکیک و به سم زدایی آنها می پردازد و مواد سمی را از طریق مدفوع و ادرار از بدن خارج می کند.
کبد محل ذخیره چربی ها، انواع ویتامین ها و املاح معدنی مورد نیاز بدن است تا در صورت نیاز آنها را وارد خون کند.
همچنین این عضو از بدن محل ذخیره قند خون است. کبد گلوکز مواد غذایی را می گیرد و به گلیکوژن تبدیل می کند و اگر بدن نیاز به آن داشت، مقدار مورد نیاز آن را وارد جریان خون می کند.
کبد به تولید و ترشح هورمون سبز رنگ صفرا نیز می پردازد. این مایع غلیظ در دستگاه گوارشی وظیفه هضم غذا( تکه تکه کردن چربی ها) و مواد ورودی توسط روده را بر عهده دارد تا بهتر و راحت تر جذب اندام های بدن شوند.
اگر دستگاه گوارشی و کبد در صورت استفاده از مواد غذایی نامناسب و مشروبات الکلی نتوانند عملکرد درستی انجام دهند، کبد افراد چرب می شود و به نوعی عملکرد تمامی ارگان های بدن مختل می شود.
دلایل ابتلا به بیماری کبد چرب
افرادی که مصرف الکل دارند، وضعیتشان مشخص است و مهم ترین دلیل ایجاد این بیماری در آنها، همان مصرف بی رویه الکل می باشد.
در این میان در افرادی که الکل مصرف نمی کنند، این بیماری می تواند دارای دلایل ارثی، اضافه وزن و چاقی به خصوص در نواحی شکم، رژیم های غذایی نامناسب، ابتلا به بیماری دیابت نوع دو، فشار خون بالا، مصرف دخانیات، کم کردن وزن ناگهانی، سوء هاضمه، ایجاد باکتری های زیاد در روده و … باشد.
این بیماری عموما به طور ظاهری و با استفاده از نشانه های مختلف مشخص نمی شود و باید تحت سونوگرافی و انجام آزمایش های مختلف مشخص گردد.
علائم بیماری کبد چرب
اما افراد مختلف در سنین متفاوت، در صورت دیدن علائمی مانند تکرر ادرار، افزایش وزن، بی اشتهایی، یبوست های مکرر، درد در شکم حتما به متخصصان گوارش مراجعه کنند تا بررسی های لازم انجام شود و هر چه سریع تر با تجویز داروهای مختلف، از بحرانی شدن وضعیت کبد به خصوص کبدی که چرب شده است، جلوگیری کنند.
گفتنی است، باید ابتلا به هر بیماری را جدی بگیریم. بیماری کبد چرب نیز که به دستگاه گوارش بدن مرتبط است، یکی از آنها می باشد که در صورت وخیم شدن آن، مشکلات زیادی برای هر فردی پیش می آید.
با این حال در صورت استفاده از روش های درمانی تجویز شده توسط متخصصان گوارش کاربلد که دارای سایت های اینترنتی مختلفی نیز می باشند، می توانند آن را درمان و یا کنترل کنند.
مهمترین علائم بیماری کبد چرب
در مرحله اولیه فرآیند پاتولوژیک، علائم خارجی بیماری وجود ندارد. بیمار ممکن است کاملاً تصادفی در ارتباط با معاینه پیشگیرانه یا با تماس با دکتر گوارش در مورد بیماری دیگری از حضور خود مطلع شود. هپاتوسیت ها با بازسازی فعال مشخص می شوند، بنابراین، توانایی های عملکردی اندام برای مدت طولانی از شروع NAFLD حفظ می شود. اما با گذشت زمان، عملکرد سلول های آسیب دیده همچنان کاهش می یابد – علائم بیماری کبد چرب ظاهر می شود:
- احساس سنگینی، کمی ناراحتی در هیپوکندری راست، اپی گاستر؛
- حالت تهوع؛
- طعم تلخ در دهان؛
- ضعف عمومی، خستگی، کاهش عملکرد؛
- افزایش وزن؛
درمان کبد چرب
اول از همه، لازم است اثر عاملی را که منجر به رسوب چربی در کبد می شود حذف یا کاهش داد. بیماران مبتلا به دیابت و چربی خون باید به ترتیب توسط متخصص غدد و قلب و فوق تخصص گوارش تحت نظر باشند. در درمان، تقریباً همیشه محافظ‌های کبدی تجویز می‌شوند – داروهایی که از سلولهای کبدی محافظت و پشتیبانی می‌کنند، و همچنین گیاهان کلرتیک، آنتی‌اکسیدان‌ها، ویتامین‌ها و سایر داروها. برای درمان و جلوگیری از برگشت بیماری باید رژیم غذایی مناسب رعایت شود که توسط مراکز درمانی معتبر مثل مرکز فوق تخصص آندوسکوپی در تهران و مرکز فوق تخصص گوارش در تهران انجام می شود.
همه بیماران به رژیم غذایی کم چرب و فعالیت بدنی روزانه نیاز دارند. فقط یک دکتر گوارش با تجربه می تواند تعیین کند که چه چیزی باعث تغییرات کبدی در یک بیمار خاص شده و چگونه بیان می شود. اگر شک دارید، با فوق تخصص گوارش یا کبد مشورت کنید. در اغلب موارد چاقی کبدی در صورت رفع علل منتهی به شکل گیری آن کاملا قابل برگشت است.
سوالات متداول کبد چرب
علائم کبد چرب چیست؟
افزایش سایز کبد، درد شکمی، غیر طبیعی شدن آزمایشات کبدی.
راه های پیشگیری از کبد چرب چیست؟
رژیم غذایی سالم، ورزش منظم، کاهش وزن و مصرف مشروبات الکلی محدود.
روش های درمان کبد چرب چیست؟
روش‌های درمان کبد چرب شامل تغییر سبک زندگی، تغذیه سالم، ورزش، درمان دارویی و در صورت لزوم، روش‌های جراحی است.
شما عزیزان می توانید با تماس با شماره های 02122635132 و 02122635133 و موبایل 09389792648 جهت نوبت دهی و مشاوره رایگاه با دکتر محمد ثقفی تماس حال نمایید .
عالی هستید