یبوست در بارداری
بارداری بدون شک تجربه زیبایی است؛ اما این مرحله فراموش نشدنی نیز مجموعه ای از مشکلات خود را دارد. در حالی که حالت تهوع صبحگاهی بیشترین بحث در مورد مسائل بارداری است، یبوست در بارداری یکی دیگر از مشکلاتی است که زنان باردار از آن شکایت دارند.
یبوست در این دوران بسیار شایع است. این بدان معنی است که حرکات روده فرد بسیار سخت و گاهی دردناک است. همچنین امکان دارد دفع مدفوع کمتر از حد معمول باشد.
تعریف کلی از یبوست و علائم آن در بارداری
گفته می شود زمانی که اجابت مزاج مشکل ایجاد می کند، دچار یبوست می شوید و فاصله قابل توجهی بین فواصل دفع مدفوع وجود دارد. اگرچه عادات طبیعی روده در زنان متفاوت است، اما اگر اجابت مزاج نادر با کمتر از سه بار دفع در هفته مشخص شود، باید نگران کننده باشد.
به طور معمول، روده بزرگ که شامل کولون و رکتوم است، آب را از غذای هضم شده جذب می کند و آن را از مایع به جامد، یعنی مدفوع، تغییر می دهد. یبوست زمانی اتفاق می افتد که غذای هضم شده برای مدت طولانی در روده بزرگ باقی می ماند و در نهایت آب زیادی جذب و مدفوع شما را سفت و خشک می کند.
راهنمای مواجهه با یبوست در بارداری
یبوست از عوارض و پیامدهای مرسوم دستگاه گوارش انسان است که یکی از مساعدترین شرایط بروز آن را می‌توان دوران بارداری معرفی کرد. از آنجا که این عارضه علاوه بر ایجاد عوارض ناشی از دفع مشکل مدفوع (هموروئید، شقاق مقعد و…) ممکن است روند مصرف و هضم مواد غذایی را توسط مادران و در نتیجه دریافت مواد مغذی توسط جنین دچار مشکل کند، باید به آن جدی‌تر از یک مشکل روزمره نگاه شود و اقدامات لازم برای رفع یبوست در بارداری در نظر گرفته شود.
به‌طور خلاصه اصلی‌ترین اقداماتی که زنان باردار و اطرافیان آن‌ها در مواجهه با این مشکل باید در دستور کار قرار دهند چندان پیچیده نیست و شامل انجام توصیه‌ها و درمان‌های خانگی درمان یبوست می‌شود. درصورتی‌که این اقدامات چاره‌ساز نشد، مراجعه به پزشک و مصرف داروهای ملین (مانند پودر پسیلیوم و…) منطقی‌ترین اقدام خواهد بود.
علائم یبوست در بارداری
در نتیجه تغییرات هورمونی و فیزیکی که زن باردار متحمل می شود، عدم تعادل در حرکت دستگاه گوارش ایجاد می شود و این به این دلیل است که هورمون بارداری معروف به پروژسترون، حرکت غذا در معده را آرام کرده و آن را کندتر می کند. این عدم تعادل علائم زیر را دارد:
- ابتلا به تهوع صبحگاهی
- فرد نمی تواند مانند روزهای قبل از بارداری به طور معمول غذا بخورد.
- سندرم روده تحریک پذیر IBS.
علل یبوست در بارداری
- یبوست نوعی مشکل در دفع مدفوع به دلیل هضم دردناک است. این مشکل در هضم تا حدودی ناشی از پروژسترون است که ترشح آن در دوران بارداری تشدید و باعث کندی عبور روده ای غذای بلع شده می شود.
- دلیل دوم فشار شکمی است که توده اشغال شده توسط جنین بر روده ها وارد می کند و بنابراین هضم را مختل می کند.
- عدم تحرک، فعالیت و ورزش در دوران بارداری همچنین اساس یبوست در دوران بارداری است که اغلب به عنوان تنبلی روده شناخته می شود؛ زیرا روده ها کمتر کار می کنند.
برای مقابله با همه این اختلالات عملکردی یا سازگاری با آن ها، برخی اقدامات احتیاطی ضروری است.
زمان شروع یبوست در بارداری
یبوست ممکن است در هر زمانی از زندگی رخ دهد، اما ممکن است در مراحل بعدی بارداری، شاید زمانی که در سه‌ماهه سوم بارداری هستید، بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری باشید. علل بالقوه یبوست در این زمان عبارتند از:
- داشتن سطوح بالاتر هورمون پروژسترون که می تواند هضم را کند می کند.
- مصرف مکمل های آهن که می تواند دستگاه گوارش شما را تحریک کند.
- تغییرات فیزیکی مانند وزن رحم که روی رکتوم شما فشار می آورد، که اگر قبلا یبوست داشته باشید، می تواند یبوست در بارداری را بدتر کند.
خطرات یبوست در بارداری برای جنین
برای اکثر بارداری هایی که بدون هیچ مشکلی در حال پیشرفت هستند، فشار آوردن مشکل بزرگی نیست. یک متخصص زنان و زایمان می گوید: «زور زدن به کودک آسیبی نمی رساند، اما می تواند منجر به هموروئید و شقاق مقعدی شود که برای مادر بسیار دردناک و ناراحت‌کننده است». اگرچه هموروئید یک خطر جدی برای سلامتی نیست، اما می تواند بسیار دردناک باشد.
برخی دیگر از مشکلات سلامتی بالقوه:
زور زدن زیاد یا طولانی مدت می تواند جریان خون در قلب و سر فرد باردار را کاهش داده و باعث سرگیجه شود. علاوه بر این، برای کسانی که دارای عوارض خاص بارداری هستند، زور زدن به طور بالقوه خطرناک‌تر است. این خطرات عبارتند از:
- جفت قبلی
- زایمان زودرس
- مشکلات دهانه رحم مانند زنانی که سرکلاژ دارند.
درمان یبوست در بارداری
اگر در دوران بارداری یبوست دارید، نکات زیر را رعایت کنید:
- رژیم غذایی خود را با مصرف انواع غذاهای غنی از فیبر تطبیق دهید.
- با نوشیدن حدود 6 تا 8 لیوان آب در روز بین وعده های غذایی، هیدراته بمانید.
- به طور منظم ورزش کنید و روی شکم خود را ماساژ دهید.
مفیدترین غذاها برای یبوست در بارداری
غلات کامل
وجود فیبر بالا در غلات کامل این دسته از مواد غذایی را به گزینه مناسب و سازگاری برای دستگاه گوارش انسان تبدیل کرده است و در درمان یا کم کردن از عوارض یبوست در بارداری هم مؤثر است. البته مقدار مصرف این گروه از مواد غذایی باید مناسب باشد تا از طرف دیگر زنان باردار را دچار مشکلات گوارشی مرتبط به غلات (مانند نفخ) نکند.
میوه و سبزیجات
دیگر گروه مواد غذایی که فیبر بالایی دارد، میوه‌ها و سبزیجات است که به‌عنوان مواد غذایی سلامت و مقوی، هم از جنبه تغذیه بدن مادران با مواد مغذی حائز اهمیت است، هم از نظر تأثیری که بر رفع یبوست و کمک به حرکت مواد غذایی در مسیر روده‌ها در حین بارداری می‌گذارد.
فرآورده‌های غذایی حاوی پروبیوتیک
باکتری‌های مفید برای بدن که از آن‌ها با نام پروبیوتیک یاد می‌شود، مهم‌ترین تأثیر مثبت را در بدن بر عملکرد دستگاه گوارش می‌گذارند. دریافت این باکتری‌ها از طریق فرآورده‌ها غذایی همچون لبنیات و آب‌میوه پروبیوتیک فراهم شده است و می‌توان آن‌ها را در برنامه غذایی زنان باردار گنجاند.
افزایش نوشیدن آب
نقش کمبود میزان آب در بدن و خشکی دستگاه گوارش در ایجاد یبوست خصوصاً ایجاد یبوست در دوران بارداری حتمی است، از این رو افزایش مصرف آب و سایر مواد غذایی رقیق را می‌توان اقدامی مفید برای درمان این مشکل از طریق مصرف مواد غذایی در نظر گرفت.
تأثیر ورزش در درمان یبوست در بارداری
به‌طور طبیعی بخشی از فعالیت‌های حیاتی در بدن انسان ازجمله فعالیت دستگاه گوارش، وابسته به فعالیت و تحرک بدنی است. در دوران بارداری میزان فعالیت بدنی کاهش پیدا می‌کند و به همین دلیل این عامل را می‌توان بر روی ایجاد یبوست در بارداری مؤثر دانست.
با توجه به این رابطه، در نظر گرفتن فعالیت‌های بدنی به شکل ورزش‌های ساده مانند پیاده‌روی سبک (یا حداقل ماساژ قسمت‌های شکم) را می‌توان از اقدامات مثبت برای خانم‌های باردار درگیر با یبوست معرفی کرد.
نتیجه گیری
یبوست در بارداری یک عارضه جانبی است که در دوران بارداری رخ می دهد که ممکن است همراه با تهوع صبحگاهی و حساسیت بیش از حد به بوها باشد. در اکثریت قریب به اتفاق موارد، لازم نیست نگران باشید: دلایل یبوست در دوران بارداری جدی نیستند. اما اگر این اختلال گوارشی بسیار ناخوشایند باقی بماند و با درمان های خانگی بهبود نیابد، توصیه می شود برای جلوگیری از بروز عوارض مختلف از جمله هموروئید بارداری به فوق متخصص گوارش و پزشک مراجعه کنید.
بدون نظر